ODTÜ Kampüsü’nün Ankara’nın güney kesiminde yer alan bölümünde, Doç. Dr. Jan-K. Bertram ve Doç. Dr. G. İlgezdi tarafından yürütülen arkeolojik yüzey araştırması 2006 yılında başlamıştır. Bu çalışma, Ahlatlıbel (1930’larda kazılmıştır) ve Koçumbeli (1960’larda kazılmıştır) yerleşimlerine ait buluntuların incelenmesiyle paralel yürütülmüştür. Söz konusu buluntular bugün Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi Müzesi’nde (ODTÜ Müzesi) muhafaza edilmektedir.
Projenin temel amacı, Ahlatlıbel ve Koçumbeli’ye ait buluntuların ve mimari kalıntıların kapsamlı biçimde incelenmesi ve karşılaştırmalı bir yayının hazırlanmasıdır. Koçumbeli’nin mimarisi uzun süre neredeyse hiç bilinmiyordu; önceki çalışmalarda yalnızca birkaç taş duvardan oluşan küçük bir bölüm belgelenmişti ve bu veriler yerleşmenin genel yapısına dair herhangi bir fikir vermiyordu. 2006–2009 yılları arasında gerçekleştirilen temizlik ve belgeleme çalışmalarıyla alan tamamen yeniden kaydedilmiştir. Bu araştırmalar, Koçumbeli’nin yaklaşık 40 m × 45 m boyutlarında olduğunu ve büyük olasılıkla önceki kazılarda tamamen açığa çıkarıldığını göstermiştir. Yerleşmenin iç kısmında çok sayıda küçük yapı tespit edilmiştir. Bu yapıların, doğu tarafında bir kule (?) ve bir giriş sistemi (?) barındıran çevresel bir duvar ile kuşatıldığı anlaşılmaktadır.
Ahlatlıbel’in tam konumu günümüzde bilinmemektedir. Ancak yapılan yüzey araştırması sonucunda, bu yerleşmenin büyük olasılıkla Koçumbeli’nin yakınında, muhtemelen güneyinde yer aldığı düşünülmektedir. Bölgenin toprakla doldurulmuş olması nedeniyle Ahlatlıbel’in bu dolgunun altında gömülü olması mümkündür ve bu durum yerleşmenin tam yerinin belirlenmesini imkânsız hale getirmektedir. Seramikler ve küçük buluntular üzerine yapılan çalışmalar, her iki yerleşmenin de MÖ 3. binyılın ortalarına tarihlenebileceğini göstermektedir.
Çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün desteğiyle, ODTÜ Müzesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile iş birliği içinde yürütülmüştür.
Kazılarla ilgili bilgilere aşağıdaki bağlantılardan ulaşılabilir:
Şekil 1. 2007 yılında Koçumbeli’de gerçekleştirilen temizlik çalışmaları.
Şekil 2. Koçumbeli. 1960’larda gerçekleştirilen kazılar sırasında güneye bakış, mimari kalıntılarla birlikte (ODTÜ Müzesi Arşivi).
Şekil 3. Koçumbeli. Nisan 2009'da görünüm , kazı fotoğrafındakiyle yaklaşık olarak aynı kesime güney yönünden bakış.