Doç.Dr. Vecihi Özkaya, Dicle Üniversitesi

Kortik Tepe, Diyarbakır ili, Bismil ilçesine bağlı Aşağı Sazlık mezraasında yeralır. Kortik Tepe’de 2000 yılı sezonundan itibaren gerçekleştirilen kazılar bölgedeki Hallan Çemi, Demirköy ve Çayönü gibi çağdaşı yerleşimlere benzer, ancak daha gelişkin bir kültürün bulgularını gözler önüne sermiştir.

Kortik Tepe kazılarından elde edilen ilk sonuçlara göre, Neolitik dönem mimari yapılanma hakkında bilgilerimiz şimdilik netlik kazanmamıştır. 2002 yılı çalışmalarında A6 açmasında saptanan yuvarlak tasarlı ve taş döşeli alanlar bu yerleşimin mimari gelenekleri hakkında bilgilerimizi genişletmiştir. Ancak, bugüne dek ele geçen arkeolojik bulgular ölü gömme gelenekleri konusunda daha aydınlatıcı olmuştur. Batman Su boyunda bulunan bir diğer Neolitik merkez Demirköy ile benzer şekilde, kazılan alanlarda iskeletlerin genelde sıkıştırılmış toprak taban altında bulunmaları Neolitik intramural bir yerleşimin varlığını göstermektedir. Höyükte bugüne kadar üç dönem boyunca yapılan kazılarda bulunan iskeletlere göre bireylerin tamamı (10 adet) hoker durumda gömülmüştür.

Mezarlıklarda ele geçen gömü hediyeleri genelde ortak özellikleri yansıtmaktadır. Bunlar arasında işleniş teknikleri, farklı türleri ve sayısal çoklukları açısından ilk grubu boncuklar oluşturmaktadır. Çoğunluğu bordo olmak üzere, az sayıda beyaz, sarı ve siyah renkli taşlardan üretilen boncuklar, silindirik biçimli ve malzeme açısından bölgedeki diğer Neolitik merkezlerde ele geçenler ile büyük benzerlik göstermektedir.

Sürtmetaş aletler buluntu yoğunluğu ve çeşitlilik açısından dikkat çekicidir. Baltalar, ezgi ve bileme taşları ile havanlar gibi değişik kullanım amaçlı aletlerin yanısıra, taş kaplar dinsel amaçlı nesneler olarak önemli malzeme gruplarını oluşturur. Üretim teknikleri açısından farklılık göstermeyen ve klorit taşından üretilen bu kaplar biçim ve bezeme açısından çeşitlilik gösterir. Kazıma bezemeli olan taş kaplar arasında yalın ve geometrik bezemeli olanların yanısıra az sayıda figürlü örneklere de rastlanmaktadır. Çok sayıda ele geçen günlük gereksinime yönelik yontmataş aletlerin üretiminde yerel hammadde çakmaktaşın daha fazla tercih edildiği görülmüştür.